Testen op COVID-19 in residentiële zorgvoorzieningen

Lees meer over testen op COVID-19 in VAPH-voorzieningen op de website van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap.

Er zijn 2 testcircuits om bewoners en personeel in zorgvoorzieningen te testen en waarbij het testen op COVID-19 wordt terugbetaald door de overheid:

  1. het testcircuit via de klinische labo’s: testen van individuele personen volgens de indicaties en gevalsdefinitie van Sciensano (bijvoorbeeld testen van een persoon met symptomen). Deze indicaties van Sciensano omvatten zowel de terugbetaling voor moleculaire testen (PCR) als serologische testen;
  2. het testcircuit via het federale platform van labo's: breder testen met moleculaire testen (PCR) in zorgvoorzieningen volgens de indicaties van de Vlaamse overheid, bij uitbraken of preventief. 

Snel naar:

De teststrategie voor residentiële zorgvoorzieningen

Wanneer testen?

1. Individuele bewoners en medewerkers

Een arts kan een test voorschrijven voor individuele bewoners en medewerkers die aan de gevalsdefinitie en indicaties voldoen die u terugvindt op de website van Sciensano. Volgens deze procedure moet In deze fase van de epidemie elke persoon met symptomen die kunnen wijzen op COVID-19 getest worden. Zowel zorgpersoneel als bewoners van residentiële voorzieningen worden hierbij als een prioritair te testen doelgroep beschouwd. In zorgvoorzieningen kan daarnaast ook elke persoon die een hoog-risicocontact heeft gehad  met een besmet persoon, worden getest.

2. Breder testen bij een besmetting (uitbraakgericht testen)

De Vlaamse Taskforce COVID-19 Zorg bepaalt daarnaast de indicaties voor een bredere testing in residentiële zorgvoorzieningen. De testindicaties voor Vlaamse zorgvoorzieningen bestaan uit volgende vuistregels:

  • vanaf 1 bevestigd positieve bewoner of medewerker kan/kunnen de medisch verantwoordelijke(n) van een zorgvoorziening beslissen om over te gaan tot een bredere testing van andere bewoners en/of medewerkers;
  • de beslissing tot een uitgebreidere testing wordt genomen na een risico-analyse waarbij de hoog- en laagrisicocontacten in kaart worden gebracht. Het draaiboek contactonderzoek en de begeleidende stroomdiagrammen bieden hierbij ondersteuning;
  • de risico-inschatting wordt toevertrouwd aan de lokale medische verantwoordelijke(n). Zij zijn het best geplaatst om incidenten te beoordelen. Op basis van dit medisch oordeel wordt het aantal te testen personen bepaald;
    • voor hoogrisicocontacten bij zowel bewoners als medewerkers  adviseren we een onmiddellijke isolatie en een testafname, ook als zij geen symptomen vertonen;
  • voor laagrisicocontacten is een verhoogde alertheid aan de orde met extra aandacht voor het bewaren van afstand, voor het dragen van een mondneusmasker, voor de toepassing van de basishygiëne en voor mogelijke symptomen. Deze bewoners en medewerkers moeten niet in isolatie.

3. Preventief testen van personeel

Wanneer de labocapciteit van het federale testplatform het toelaat, kunnen woonzorgcentra preventief hun medewerkers laten testen. Deze preventieve testronde kan dus georganiseerd worden zonder dat er zich besmettingen hebben voorgedaan in de voorziening of zonder dat medewerkers symptomen vertonen. 

Voor Vlaanderen komen er vanaf 12 november 2020 5.500 testen/dag vrij voor de preventieve screening van medewerkers in zorgvoorzieningen (WZC, CVH, VAPH, PVT). De zorgvoorzieningen die in aanmerking komen, ontvangen een oproep om zo’n testronde aan te vragen.

  • In de eerste plaats is deze oproep gericht naar voorzieningen die niet met een uitbraak af te rekenen hebben.

  • In deze fase van de epidemie hanteren we hanteren geen epidemiologische drempelwaarde. Preventief testen is een vrijblijvend aanbod. Beslis om dit wel of niet te doen in overleg met de lokale medische verantwoordelijke(n).

  • Voorzieningen die intekenen op de oproep om een preventieve testronde te organiseren, zullen we inplannen in functie van de labocapaciteit. Uitbraakgericht testen zal altijd prioritiet krijgen.

  • Na de eerste oproep en preventieve testronde zal de taskforce opnieuw de mogelijkheden voor preventieve testrondes evalueren in functie van de beschikbare testcapaciteit. We streven ernaar om de preventieve testen herhaaldelijk te laten plaatsvinden.
  • We raden aan om medewerkers die in het verleden reeds positief getest hebben niet mee te nemen in een preventieve screeningsronde omwille van het risico op vals-positieven ten gevolge van een “oude” infectie. Bespreek dit met uw arts.

 

Welke zorgvoorzieningen kunnen testen volgens de indicaties van de Vlaamse overheid?

De bredere teststrategie maakt een onderscheid tussen groepen van assistentiewoningen/serviceflatgebouwen en de andere residentiële zorgvoorzieningen (woonzorgcentra, centra voor herstelverblijf, psychiatrische verzorgingstehuizen, residentiële revalidatievoorzieningen en revalidatieziekenhuizen).

In de regel wordt een groep van assistentiewoningen/serviceflatgebouwen beschouwd als een thuissituatie waardoor de indicaties van Sciensano en de richtlijnen voor contactonderzoek bij gewone burgers van toepassing zijn. Er kunnen situaties zijn waarbij ook een bredere testing voor een groep van assistentiewoningen/serviceflatgebouw is aangewezen (bijvoorbeeld wanneer de werking zeer nauw verweven is met het woonzorgcentrum of bij een acute uitbraak). In dit geval kan de beheersinstantie zich richten tot covid19testen@vlaanderen.be en zal samen met het team infectieziektebestrijding worden gekeken voor welke doelgroep een bredere testing aangewezen kan zijn om het medische beleid verder vorm te geven.

Testmateriaal aanvragen

Testen in samenwerking met een eigen labo

Individueel testen volgens de indicaties en gevalsdefinitie op de website Sciensano worden uitgevoerd door de CRA, de behandelende huisarts of in afspraak met een triagecentrum. Het klinisch labo waarmee wordt samengewerkt, voorziet zelf het testmateriaal aan de betrokken zorgverleners. Dit traject is voornamelijk geschikt om individuele bewoners en personeelsleden te testen.

Deze testen worden terugbetaald wanneer de indicaties van Sciensano gevolgd worden en volgens de voorwaarden bepaald door het RIZIV. Meer informatie over de terugbetalingsvoorwaarden voor opsporingstesten naar het coronavirus tijdens de COVID-19-pandemie.

Het kan aangewezen zijn om een beperkte strategische stock testkits aan te leggen in uw voorziening, in samenspraak met het klinisch labo waarmee u nu samenwerkt, om individuele bewoners en personeelsleden te testen. Dit biedt u de kans om in geval van een mogelijke casus, snel de persoon met symptomen te testen en eventueel de nauwe hoogrisicocontacten. Intussen kan de teststrategie dan verder worden uitgebreid waarvoor u beroep doet op het federale platform.

Testen via het federale testplatform

Als uit de risico-analyse blijkt dat er nood is aan een bredere testing in de voorziening, kan de directie in samenspraak met de medisch verantwoordelijke(n) ook bijkomend testmateriaal aanvragen bij Zorg en Gezondheid via het federale testplatform. Het federale testplatform is voornamelijk geschikt om meerdere bewoners of personeelsleden tegelijk te testen, in een preventieve testronde of naar aanleiding van uitbraken. Het federale testplatform is niet geschikt om individuele tests af te nemen.

Via het federale platform bestelt u niet enkel een testkit, maar ook een analyse bij het toegewezen labo. Na levering van de testen moet u de afnames van de testen regsiteren en de labo-aanvraag doen via de webtoepassing Corona Test prescription & Consultation (zie verder). 

Het "federale platform bis” bestaat uit 8 universitaire testcentra die een grote hoeveelheid stalen kunnen verwerken (tot 7000 testen/dag/centrum). Het platform bis engageert zich om binnen de 24h na aankomst van de stalen in het labo een testresultaat op te leveren. 

UZ Gent en UZ Leuven zijn de afgelopen weken omgeschakeld. Vanaf nu worden alle stalen in de betrokken regio’s standaard naar hen gestuurd.

U ziet hier welke labo's welke regio's zullen bedienen: 

Provincie  van het WZC Postcode van het WZC Labo Code labo
West-Vlaanderen 8000-8999 UZ Gent 84470073
Oost-Vlaanderen 9000-9999 UZ Gent 84470073
Limburg 3500-3999 UZ KU Leuven 82470091
Vlaams-Brabant 3000-3499 UZ KU Leuven 82470091
Vlaams-Brabant 1500-1999 UCL Saint-Luc (start 1/12)

82675078
Antwerpen 2000-2999 UZ Antwerpen  81160393
Brussel Hoofdstedelijk Gewest 1000-1299 ULB Institut de Biologie Clinique (start 1/12) 82772969

Testen aanvragen

Alle ouderenzorgvoorzieningen (woonzorgcentra, centra voor herstelverblijf, centra voor kortverblijf en groepen van assistentiewoningen) die toegang hebben tot het e-loket kunnen zelf rechtstreeks het testmateriaal aanvragen onder de module 'COVID-19'.

Alle andere residentiële voorzieningen (psychiatrische verzorgingstehuizen, residentiële revalidatievoorzieningen en revalidatieziekenhuizen) kunnen testmateriaal aanvragen bij Zorg en Gezondheid via covid19testen@vlaanderen.be.

Hebt u advies nodig bij de opmaak van de risico-analyse en bij het bepalen van een bredere teststrategie voor (een deel van) een woonzorgcentrum of een andere zorgvoorziening? Vraag advies via covid19testen@vlaanderen.be. Samen met het team Infectieziektebestrijding bekijken we voor welke specifieke doelgroepen het afnemen van testen een meerwaarde biedt om het medische beleid verder vorm te geven.

Levertijd

Om een goede dienstverlening te voorzien, verzoeken wij u om zoveel als mogelijk aanvragen in te dienen binnen de normale kantooruren. Hou rekening met onderstaande tijdslijnen voor aanvragen in het kader van uitbraakbeheersing. De levering van het testmateriaal gebeurt vanaf 1 december zo veel als mogelijk de dag na aanvraag, ongeacht de testdatum. In het geval van een dringende aanvraag zal de levering zo snel mogelijk na de aanvraag volgen.

Van maandag tot en met vrijdag:

  • bestellen vóór 16:00: leveren volgende dag vanaf 09:00
  • bestellen ná 16:00: leveren volgende dag vanaf 12:00

Zaterdag en zondag:

  • bestellen op zaterdag of zondag: leveren op maandag vanaf 12:00

Leveringen gebeuren door de firma Medista. Testen ophalen door de firma BBC of Cerba Research? Logistieke vragen over uw testaanvraag of levering kan u stellen aan de Covid-19 Testing Helpdesk: +32 (0) 800 980 06 of +32 (0) 2 223 00 00 (elke dag tussen 10h-18.00h).

Tijdens het weekend bereik je Zorg en Gezondheid via covid19testen@vlaanderen.be . Wij voorzien 7/7 permanentie. Contacteer ons indien uw resultaten langer dan 36h uitblijven.

Draaiboek en handleidingen voor afname van testen

Handleidingen om testen voor te schrijven, resultaten te registeren en te raadplegen

Sinds begin november is er een webtoepassing waarmee de arts van de zorgvoorziening testen kan voorschrijven en de labo-aanvraag voor analyse kan doen. Via die webtoepassing kan de arts na de analyse ook de resultaten van alle afgenomen raadplegen. Vanaf 1 december 2020 is deze webtoepassing de enige die u nog kan gebruiken. 

U vindt hier deze Corona Test Prescription and Consultation webtoepassing. Gebruik bij voorkeur een andere browser als Internet Explorer.

Via deze webtoepassing kan de arts (bv. de arbeidsarts of de CRA-arts), na authenticatie van zijn identiteit en autorisatie, de lijst van de te testen personen en de nodige gegevens ingeven. De arts die bevoegd kan ook een elektronisch mandaat geven aan een ander persoon om onder zijn verantwoordelijkheid de ingave van de gegevens te doen. Via de webtoepassing kan de arts van de voorziening ook de testresultaten van de voorbije 14 dagen raadplegen van alle geteste personen die behoren tot de betrokken onderneming.

Hoe werken met de webtoepassing?

De opleidingspartner éénlijn.be biedt ook webinars aan over deze webtoepassing. Op het YouTube-kanaal van eenlijn.be vindt u ook korte instructiefilmpjes terug.

Vragen over de webtoepassing?

Helpdesk: info@eenlijn.be of bel 050 77 11 11 (op werkdagen van 8u30 tot 20u)

Hier kan u niet terecht voor logistieke vragen of vragen over uw testresultaat. Dat blijft het nummer +32 (0) 800 980 06 of +32 (0) 2 223 00 00.

Tijdens het weekend bereik je Zorg en Gezondheid via covid19testen@vlaanderen.be . Wij voorzien 7/7 permanentie. Contacteer ons indien uw resultaten langer dan 36h uitblijven.

GLIMS/Cyberlab (stopt op 1/12)

Voor deze webtoepassing er was, moesten artsen van zorgvoorzieningen hun testen registeren via de toepassing GLIMS/Cyberlab. Deze toepassing zal verdwijnen op 1/12 en vervangen worden door de webtoepassing. U vindt hier nog de handleidingen voor GLIMS/Cyberlab. 

Draaiboek: testen logistiek en medisch organiseren in een zorgvoorziening

pdf bestandDraaiboek testen in de voorziening (versie 1.2 - 01052019) (330 kB)

pdf bestandBijlage - Instructies om barcodescanner in te stellen (01052019) (184 kB)

In dit draaiboek lijsten we op waar u rekening mee moet houden om grootschalige testing van uw bewoners en/of medewerkers te organiseren. We bespreken zowel de logistieke poot als de medische poot.

  • de testen bij bewoners gebeuren onder verantwoordelijkheid van de CRA of de verantwoordelijke arts;
  • de externe dienst voor preventie bij wie de voorziening is aangesloten test het personeel;
  • de bijlage bevat een instructie om de barcodescanner op voorhand in te stellen.

Dit draaiboek is nog niet aangepast aan de webtoepassing die sinds begin november beschikbaar is. De oude toepassing GLIMS/Cyberlab, waarnaar dit draaiboek nog verwijst, is vervangen door deze webtoepassing. 

 

Medische instructie - hoe een staal afnemen?

De omschakeling naar het nieuwe platform bis gaat gepaard met de introductie van een nieuw type testkits. Indien u nog testkits van het oude type in voorraad heeft, gebruik dan deze oude testkits eerst op. Vanaf december kunnen enkel de nieuwe testkits worden gebruikt. U vindt hier extra informatie over de testkits:

 

Testresultaten

Testresultaten volgen gemiddeld genomen tussen de 24u-36u na het ophalen van de stalen. Het resultaat van testen die u hebt voorgeschreven en geregisteerd via de webtoepassing, kan u via de webtoepassing raadplegen. 

Nadat u de resultaten hebt gekregen over uw bewoners en/of medewerkers, volgt u onze richtlijnen voor zorgprofessionals voor uw specifieke sector. Heb in het bijzonder aandacht voor de richtlijnen rond:

  • de eventuele inzet van positief geteste medewerkers in COVID-afdelingen. In onze richtlijnen vindt u een schema waar welke medewerker kan worden ingezet;
  • de cohortering van bewoners;
  • het verdere contactonderzoek binnen en buiten de muren van uw zorgvoorziening.

Inzet van beschermingsmateriaal en hygiëne

Blijf ook na het testen continu de nadruk leggen op het correcte gebruik van beschermingsmateriaal bij uw medewerkers en de doorgedreven hygiëne en handhygiëne. Dit blijft essentieel om besmettingen te vermijden. Op onze website vindt u affiches en instructiefilmpjes over de inzet van materialen en hygiëne.

Contact en vragen
  • Voor hulp bij het gebruik van de webtoepassing kan u terecht bij de helpdesk van éénlijn: info@eenlijn.be of bel 050 77 11 11 (op werkdagen van 8u30 tot 20u)
  • Hier kan u niet terecht voor logistieke vragen  over leveringen of vragen over uw testresultaat. Dat blijft het nummer +32 (0) 800 980 06 of +32 (0) 2 223 00 00.
  • Overige vragen met betrekking tot COVID-19 testing: COVID-19 Testing Call Center +32 (0) 800 980 06
Sneltesten

Elk Vlaamse woonzorgcentrum heeft 50 sneltesten van de Vlaamse overheid ontvangen. 

  • Merkt een woonzorgcentrum bij een bewoner symptomen van COVID-19, dan kan meteen zo’n sneltest afgenomen worden. Enkel voor deze indicatie en binnen de 5 dagen na het optreden van de symptomen is een sneltest voldoende betrouwbaar.
  • Bij een positief resultaat neemt het woonzorgcentrum meteen de gepaste isolatiemaatregelen. Elke sneltest met een positief resultaat moet geregistreerd worden in de CTPC-registratietool om de contactopvolging op de hoogte te stellen.

  • Bij een negatief resultaat gaat de bewoner alsnog in contactdruppelisolatie en wordt de sneltest zo spoedig mogelijk opgevolgd door een PCR-test om het negatieve resultaat te bevestigen.

  • In het kader van uitbraakgericht testen of voor het preventief testen van medewerkers, blijft de klassieke PCR-test de gouden standaard. Raadpleeg de richtlijnen voor woonzorgcentra voor meer details over het gebruik van sneltesten. 

Het resultaat van de sneltest, zowel positief als negatief, registreert u bijkomend in de dagelijkse rapportage via het e-loket. Hiervoor is een extra veld voorzien bij de vragen rond testing. Na gebruik kan u ook sneltesten bijbestellen. 

Sneltesten bijbestellen

Vanaf 1 december 2020 kan elk Vlaams woonzorgcentrum sneltesten bijbestellen in het e-loket via het formulier “Aanmaken aanvraag bijbestelling Covid-19 Ag sneltesten” in de Covid-module.

Een bijbestelling wordt enkel goedgekeurd en geleverd indien er minstens 1 doos (= 25 sneltesten) afgenomen is conform de richtlijnen van het Agentschap Zorg en Gezondheid (dus bij symptomatische bewoners) en als dit verbruik correct geregistreerd werd in de rapportage in het e-loket. Na goedkeuring wordt de bijbestelling binnen een termijn van 5 werkdagen geleverd. Indien de aanvraag voor bijstelling afgekeurd wordt, zal een medewerker van het Agentschap Zorg en Gezondheid contact opnemen met het woonzorgcentrum.

Meer over hoe u sneltesten bestelt:pdf bestandHandleiding voor de aanvraag van Ag-sneltesten via het e-loket (351 kB)

Pilootstudies bij uitbraken

Om zeker te zijn dat sneltesten een voldoende betrouwbaar resultaat bieden bij testen in woonzorgcentra, ook bij het testen van personen zonder symptomen, wordt in januari een pilootstudie opgestart. Woonzorgcentra die naar aanleiding van een besmetting een bredere testronde met PCR-tests organiseren om een mogelijke uitbraak in kaart te brengen, zullen gecontacteerd worden door een medewerker van het Agentschap Zorg en Gezondheid met de vraag om deel te nemen aan de pilootstudie. Bij toestemming tot deelname zullen ze naast de PCR-testen ook sneltesten geleverd krijgen om gelijktijdig uit te voeren. Daarnaast zullen de deelnemende woonzorgcentra nog een aantal gepseudonimiseerde gegevens aan Sciensano bezorgen, zodat het onderzoeksinstituut een evaluatie kan maken van hoe betrouwbaar de sneltesten zijn in vergelijking met de PCR-testen.

Meer info