Testen op COVID-19 in residentiële zorgvoorzieningen

Lees meer over testen op COVID-19 in VAPH-voorzieningen op de website van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap.

Er zijn 2 testcircuits om bewoners/zorggebruikers en medewerkers in zorgvoorzieningen te testen waarbij testen op COVID-19 wordt terugbetaald door de overheid:

1. het testcircuit via de klinische labo’s: testen volgens de indicaties en gevalsdefinitie van Sciensano die evolutief zijn in de tijd. Hieronder vallen ook de indicaties voor serologische testen.
2. het testcircuit via het federale platform van universitaire labo's: breder testen met moleculaire testen (PCR) in zorgvoorzieningen volgens het testbeleid van de Vlaamse overheid. 

De belangrijkste verschillen vindt u samengevat in onderstaand overzicht.
De toelichting vindt u verder op deze webpagina.

Snel naar:

Deel 1: PCR-testen

• De teststrategie voor residentiële zorgvoorzieningen

  • Wanneer testen met PCR-testen?
  1. Individuele bewoners/zorggebruikers en medewerkers testen
  2. Breder testen bij een (mogelijke) uitbraak
  • Welke zorgvoorzieningen kunnen testen volgens de indicaties van de Vlaamse overheid?
• PCR-testen aanvragen
  • Testen in samenwerking met een zelfgekozen klinisch labo
  • Testen in samenwerking met het federale platform
  1. De opzet van het federale platform
  2. Testmateriaal aanvragen via het federale platform
  3. Levertijd
  • Terugbetaling 
• Draaiboek en handleidingen voor afname van PCR-testen
  • Handleidingen om testen voor te schrijven, analyses aan te vragen en resultaten te raadplegen
  • Medische instructie - hoe een staal afnemen?
• PCR-testresultaten
• Contact en vragen

Deel 2: Sneltesten

• Algemeen

• Sneltesten registreren

• Meer info

DEEL 1: PCR-testen

Wanneer testen met PCR-testen?

1. Individuele bewoners/zorggebruikers en medewerkers testen

Een arts kan een test voorschrijven voor bewoners/zorggebruikers en medewerkers die aan de gevalsdefinitie en indicaties voldoen die u terugvindt op de website van Sciensano. De indicaties zijn evolutief in de tijd. Raadpleeg dus steeds de laatste versie. Algemeen genomen zijn voor residentiële zorgvoorzieningen volgende indicaties frequent van toepassing ongeacht de vaccinatiegraad van een persoon:

• elke persoon met symptomen die kunnen wijzen op COVID-19;
• nieuwe opnames in residentiële zorgvoorzieningen;
• testen van bewoners/zorggebruikers en medewerkers naar aanleiding van clusteronderzoek in residentiële zorgvoorzieningen.

Het test-, quarantaine-/isolatiebeleid van de voorziening dient steeds strikt aan te sluiten op de beslissingen van de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid (IMC) die bekrachtigd werden door de Vlaamse Taskforce COVID-19 Zorg en houdt rekening met mogelijke wijzigingen in de circulerende variant (besmettelijkheidsgraad, ernst van symptomen).

2. Breder testen bij een (mogelijke) uitbraak

Het testbeleid bij een uitbraak wordt uitgebreid toegelicht:

• voor de woonzorgcentra via deze documenten: Corona - richtlijnen voor zorgprofessionals
• voor de PVT in de richtlijnen geestelijke gezondheidszorg.
• voor de voorzieningen met een residentiële revalidatieovereenkomst en de revalidatieziekenhuizen  in de richtlijnen revalidatie.

De testindicaties voor Vlaamse zorgvoorzieningen bestaan uit volgende vuistregels:

• vanaf 1 bevestigde positieve bewoner/zorggebruiker of medewerker kan/kunnen de medisch verantwoordelijke(n) van een zorgvoorziening beslissen om over te gaan tot een bredere testing van andere bewoners/zorggebruikers en/of medewerkers;
• de beslissing tot een uitgebreidere testing wordt genomen na een risico-analyse waarbij de contacten in kaart worden gebracht. 

• Elke voorziening is verplicht een Outbreak Management Team (OMT) samen te stellen. De CRA maakt hier steeds deel van uit. Voor het test-, quarantaine-/isolatiebeleid wordt een beleid uitgewerkt op het niveau van de voorziening inzake contactonderzoek, het te voeren testbeleid, de te nemen maatregelen bij risicocontacten inzake testing en quarantaine, de te nemen maatregelen voor (symptomatische – asymptomatische) positief geteste personen inzake isolatie, enz. binnen de lijnen van het niveau bepaald door de IMC.

Voor uitbraakgericht testen kan u kiezen of u beroep doet op de universitaire labo’s van het federale platform of zelf een klinisch labo aanspreekt. Bij een testing via een zelfgekozen klinisch labo is een terugbetaling voorzien voor clusteruitbraken vanaf 2 bevestigde besmettingen conform de indicaties van Sciensano.

Welke zorgvoorzieningen kunnen testen volgens de indicaties van de Vlaamse overheid?

De bredere teststrategie maakt een onderscheid tussen groepen van assistentiewoningen/serviceflatgebouwen en de andere residentiële zorgvoorzieningen (woonzorgcentra, centra voor herstelverblijf, psychiatrische verzorgingstehuizen, residentiële revalidatievoorzieningen en revalidatieziekenhuizen).

In de regel wordt een groep van assistentiewoningen/serviceflatgebouwen beschouwd als een thuissituatie waardoor de indicaties van Sciensano en de richtlijnen voor contactonderzoek bij gewone burgers van toepassing zijn. 

Testen in samenwerking met een zelfgekozen klinisch labo

Een testing via een zelfgekozen klinisch labo dient altijd strikt volgens de indicaties en gevalsdefinitie van Sciensano te gebeuren. De regels en voorwaarden omtrent de terugbetaling van deze testen vindt u terug op deze webpagina van het RIZIV.

Indien u kiest voor een klinisch labo, neemt u zelf contact op met hen voor verdere afspraken omtrent de opmaak van het voorschrift door de arts, de terugkoppeling van de resultaten en de terugbetaling van de test. Het klinisch labo staat zelf in voor de levering van het testmateriaal en het ophalen van de stalen. U kan geen testmateriaal aanvragen bij de Vlaamse overheid via het e-loket.

Het kan aangewezen zijn om een beperkte strategische voorraad testkits aan te leggen in uw voorziening, in samenspraak met het labo waarmee u nu samenwerkt, om individuele bewoners/zorggebruikers en medewerkers te testen. Dit biedt u de kans om in geval van een mogelijke casus, snel de persoon met symptomen te testen en eventueel de nauwe hoog-risico contacten.

Testen in samenwerking met het federale platform

1. De opzet van het federale platform

Het federale platform is voornamelijk geschikt om meerdere bewoners of medewerkers tegelijk te testen, in een preventieve testronde of naar aanleiding van uitbraken. Het federale platform is niet geschikt om individuele tests af te nemen.

Via het federale platform bestelt u niet enkel een testkit maar ook een analyse bij het toegewezen universitaire labo. Na levering van de testen moet u de afnames van de testen registeren en de labo-aanvraag doen via de webtoepassing Corona Test Prescription & Consultation (zie verder). 

Het "federale platform” bestaat uit acht universitaire testcentra waarvan er vijf actief zijn in Vlaanderen. Het federale platform engageert zich om binnen de 24uur na aankomst van de stalen in het labo een testresultaat op te leveren. Uw voorziening wordt toegewezen aan een labo op basis van uw postcode. U ziet hier welke labo's welke regio's zullen bedienen: 

2. Testmateriaal aanvragen via het federale platform

Alle ouderenzorgvoorzieningen (woonzorgcentra, centra voor herstelverblijf, centra voor kortverblijf en groepen van assistentiewoningen) die toegang hebben tot het e-loket kunnen zelf rechtstreeks het testmateriaal aanvragen onder de module 'COVID-19'. De handleiding pdf bestandtesting e-loket 2021 (362 kB) bevat een stappenplan en richtlijnen om een aanvraag in te dienen via het e-loket.

3. Levertijd

Om een goede dienstverlening te voorzien, verzoeken wij u om zoveel als mogelijk aanvragen in te dienen binnen de normale kantooruren. Hou rekening met onderstaande tijdslijnen voor aanvragen in het kader van uitbraakbeheersing. In het geval van een dringende aanvraag zal de levering zo snel mogelijk na de aanvraag volgen.

Van maandag tot en met vrijdag:

• bestellen vóór 16 uur: leveren volgende dag vanaf 9 uur
• bestellen ná 16 uur: leveren volgende dag vanaf 12 uur

Zaterdag en zondag:

• bestellen op zaterdag of zondag: leveren op maandag vanaf 12 uur

Leveringen gebeuren door de firma Medista.
De testen worden opgehaald door de firma BBC, Cerba Research of IHcT afhankelijk van uw postcode.
OPGELET! Vanaf 1 juni 2022 zal de firma IHcT instaan voor de ophaling van PCR-testen besteld via het federaal platform voor voorzieningen met de postcode tussen 8000 en 9999.

Terugbetaling

Testen via het federale platform zijn volledig terugbetaald. Zowel het testmateriaal als de analyse worden rechtstreeks vergoed vanuit de overheid. U vraagt hiervoor via het e-loket het testmateriaal en de analyse aan. Er zal geen factuur volgen.

Testen via een zelfgekozen klinisch labo zijn terugbetaald volgens de geldende indicaties van Sciensano. De terugbetaling van deze testen gebeurt volgens de richtlijnen van het RIZIV waarbij er een facturatie plaatsvindt. Elke test die aan de voorwaarden voldoet om gefactureerd te worden aan het RIZIV is volledig vergoed. Er is geen remgeld t.a.v. de patiënt. Testen die niet gefactureerd mogen worden aan het RIZIV zijn ten eigen laste. Het gaat hier bijvoorbeeld om preventieve testings van medewerkers, een test die vereist wordt door een buitenlandse overheid bij een internationale reis, testen van laag-risico contacten, enzovoort. Indien u samenwerkt met een zelfgekozen labo kan u geen testmateriaal bestellen via het e-loket maar zal het labo u zelf van testkits moeten voorzien.

Meer informatie over de terugbetalingsvoorwaarden voor opsporingstesten naar het coronavirus tijdens de COVID-19-pandemie.

Op de website van het RIZIV vindt u ook meer informatie over de vergoeding afname stalen bij systematische PCR-testen in residentiële voorzieningen door huisartsen.

Handleidingen om testen voor te schrijven, analyses aan te vragen en resultaten te raadplegen

Het gebruik van de webtoepassing CTPC is verplicht voor elke testing via het federale platform. U vindt hier deze Corona Test Prescription and Consultation webtoepassing. Gebruik bij voorkeur een recente browser (Chrome of Firefox).

Via deze webtoepassing kan de arts (bv. de arbeidsarts of de CRA-arts), na authenticatie van zijn identiteit en autorisatie, voorschriften aanmaken voor een bepaalde zorgvoorziening. De arts kan ook een elektronisch mandaat geven aan een ander persoon om onder zijn verantwoordelijkheid de ingave van de gegevens te doen. Via de webtoepassing kan de arts van de voorziening ook de testresultaten van de voorbije 14 dagen raadplegen van alle geteste personen die behoren tot de zorgvoorziening.

Ondersteuning van VIVEL voor de webtoepassing CTPC

• Hoe u deze webtoepassing gebruikt, leest u in deze uitgebreide handleiding. 
• VIVEL heeft de belangrijkste info ook samengevat in een faq en beknopte handleiding. 

De VIVEL-academie biedt ook webinars aan over deze webtoepassing. Op het YouTube-kanaal van de VIVEL-academie vindt u ook korte instructiefilmpjes terug. 

Medische instructie - hoe een staal afnemen?

U vindt hier extra informatie over de testkits:

• pdf bestandGebruiksaanwijzing Diagenode Tubes (230 kB)
• pdf bestandGebruiksaanwijziging In Activ Blue - Fertipro Tubes (781 kB)
• pdf bestandInstructies om barcodescanner in te stellen (01052019) (184 kB)

De doelstelling van het federale platform is om binnen 24 uur na aankomst van de stalen de resultaten beschikbaar te stellen via de CTPC-tool.
Nadat u de resultaten hebt gekregen, volgt u onze richtlijnen voor zorgprofessionals voor uw specifieke sector.  

Inzet van beschermingsmateriaal en hygiëne

Blijf ook na het testen continu de nadruk leggen op het correcte gebruik van beschermingsmateriaal bij uw medewerkers en de doorgedreven hygiëne en handhygiëne. Dit blijft essentieel om besmettingen te vermijden. Op onze website vindt u affiches en instructiefilmpjes over de inzet van materialen en hygiëne.

¹ PC = Postcode 

Deel 2: Sneltesten

Antigen (Ag) sneltesten zijn geschikt om sterk besmettelijke personen met een hoge virale lading snel te detecteren.
De handleidingen voor de verschillende merken van sneltesten vindt u onderaan deze webpagina terug.

Aan het gebruik van sneltesten zijn volgende algemene voorwaarden verbonden:

• De sneltest wordt afgenomen door het daarvoor opgeleide personeel met het nodige beschermingsmateriaal.
• De inzet van sneltesten gebeurt onder de verantwoordelijkheid van en in overleg met de lokale medische verantwoordelijken, CRA en/of arbeidsarts.

• Ag-sneltesten presteren het best bij een recent begin van de symptomen. Het is daarom aan te raden om deze testen te gebruiken bij een maximale symptoomduur van vijf dagen.

• Bij symptomatische bewoners, zorggebruikers of patiënten, medewerkers en bezoekers heeft een PCR-test steeds de voorkeur op een Ag-sneltest.

De ouderenzorgvoorzieningen, revalidatieziekenhuizen, residentiële revalidatievoorzieningen en psychiatrische verzorgingstehuizen hebben de voorbije periode meerdere keren de mogelijkheid gehad om sneltesten te bestellen. Er kunnen geen sneltesten meer worden besteld via de Vlaamse Overheid. U kan hiervoor beroep doen op uw apotheek. 

Sneltesten registreren

Elke sneltest moet geregistreerd worden in de CTPC-registratietool onder meer om de contactopsporing mogelijk te maken.

Ook hiervoor biedt VIVEL academie het nodige ondersteuningsmateriaal aan. Via webinars, steekkaarten en instructiefilmpjes via deze link voorzien zij de nodige begeleiding.

Meer info

Een gedetailleerd stappenplan om de sneltesten correct af te nemen, kan u raadplegen per type sneltest in de onderstaande handleidingen.

• pdf bestandHandleiding afname COVID-19 antigen sneltesten BIOSYNEX (20 november 2020) (205 kB) 
• pdf bestandHandleiding voor afname COVID-19 antigen sneltesten ABBOTT (12 februari 2021) (183 kB)
• pdf bestandHandleiding Antigen sneltesten Nadal (15 september 2021) (189 kB)
• pdf bestandHandleiding Antigen sneltesten SureScreen (15 december 2021) (159 kB)

Klik hier voor een overzicht van de veel gestelde vragen over COVID-19 in ouderenzorgvoorzieningen.